Nieuws van boswachter Henk Ruseler: september

Vrijdag 02 september 2016

September is de maand dat de herfst zich aandient en dat is goed te merken. De daglengte is flink afgenomen en de temperatuur kan ’s nachts al aardig zakken, waardoor septemberochtenden zo nu en dan in nevelen gehuld zijn. Direct na openingstijd (9 uur) is het mogelijk om een wandeling in de sfeervolle ochtendnevel te maken. Misschien hoort u zelfs de burlende herten.

Het blad aan veel struiken en bomen begint langzamerhand te verkleuren. Van de struiken in het Park is het blad van het Canadees krentenboompje vaak de eerste die tot vuurrood kan verkleuren. Bij de bomen is de berk de eerste waarvan het blad afsterft. Vanwege gunstige temperaturen en voldoende neerslag staat de struikheide dit jaar volop in bloei. Op de heidevelden is deze maand ook nog een laag groeiend en geel bloeiend plantje te ontdekken, de kruipbrem. Deze is familie van de grotere struikbrem die in het voorjaar bloeit. De kruipbrem is als kwetsbare soort opgenomen in de Rode Lijst van bedreigde soorten. Vooral langs het fietspad over de Gymnasium Vallei staat veel kruipbrem.

Langs wegen en fietspaden zijn trouwens meer gele najaarbloeiers te vinden. Ze hebben leuke namen als biggenkruid en leeuwentand. Net als de paardenbloem behoren ze tot de grote familie van composieten.

Fauna
Op het moment dat deze nieuwsbrief u bereikt, is de bronst van de edelherten in volle gang. Het spektakel dat bij hun paartijd hoort en vooral het burlen (bronstroep) van de herten maakt dat menigeen in deze periode richting De Hoge Veluwe komt om dit oergebeuren mee te maken. Op verschillende plekken langs de Wildbaanweg is er net als andere jaren weer veel te zien en horen. Vaak kan het er daarom behoorlijk druk zijn. Wie liever wat rustiger plaatsen opzoekt, kan ook terecht bij de wildobservatieplaatsen Millelamel en Schuilkelder.

Enkele bronstweetjes
De bronstactiviteit van de edelherten wordt in belangrijke mate bepaald door het weer. Vooral windstille en enigszins koude septemberavonden zijn gunstig. De herten proberen vooral door imponeergedrag een roedel hinden te verdedigen of juist te veroveren. Zij burlen, tonen hun gewei en krachtige lichaam. Pas wanneer dit niet het gewenste resultaat heeft en de herten zijn van gelijke sterkte, wordt er gevochten. Wie overigens meent dat de herten heer en meester over het roedel zijn, heeft het mis. De hinden bepalen waar het roedel naar toe gaat. Het komt ook voor dat een hinde niet al te lang gecharmeerd is van het ‘plaatshert’ en het roedel verlaat om met een ander hert op vrijersvoeten te gaan…

September is ook de maand dat verschillende sprinkhanen en krekels actief zijn. Laat ik eens stilstaan bij de boskrekel, een donkerbruine tot bijna zwarte krekel met korte vleugels. Het halsschild is vaak iets lichter dan de rest. Bij een wandeling door onze loofbossen is de zang van de boskrekel vrij goed hoorbaar. Het is een ijl, snorrend geluid, zoiets als rohrrohrroohr. Het geluid is zo ijl dat het heel moeilijk is vast te stellen waar het vandaan komt, zeker wanneer meerdere krekels zingen. Het lijkt op 10 meter afstand te klinken terwijl de krekel bij wijze van spreken aan je voeten zit.

Vogeltrek
Tijdens de vogeltrek zijn er op De Hoge Veluwe nogal eens bijzondere waarnemingen te doen. Behalve veel zangvogelsoorten die ook in het Park broeden, is het beslist niet ondenkbaar dat u een slechtvalk, visarend of een groep kraanvogels als doortrekkers te zien krijgt. Oud-Reemst is sinds jaar en dag een mooie plek om de vogeltrek te volgen.

Beheer

Landschapsherstel binnen Het Nationale Park De Hoge Veluwe
In het najaar van 2015 werd een ecologische verbinding van het Otterlose zand met het Oud-Reemsterzand tot stand gebracht. Dit om verschillende diersoorten de mogelijkheid te geven te migreren van het ene open gebied naar het andere. Aan het einde van deze zomer is gestart met de werkzaamheden van twee kleinere verbindingen, Zinkgat en Deelen. Hierdoor komt er een verbinding tussen het Deelense Zand en de omgeving van de Karitzkyweg en de open terreinen rondom vliegveld Deelen.

Naast verbinding leveren de werkzaamheden ook uitbreiding op van het leefgebied van planten- en diersoorten. Soorten die hiervan profiteren zijn onder andere tormentil (plant uit de rozenfamilie), heidevlinder, liggend walstro, blauwvleugelsprinkhaan en hondsviooltje, maar ook zeer zeldzame soorten zoals grote- en kleine wolfsklauw, kleine schorseneer, valkruid en grote parelmoervlinder.

Er is ook een cultuurhistorisch aspect, want de geplande werkzaamheden maken het mogelijk om objecten van het tijdens de Tweede Wereldoorlog aangelegde ‘Fliegerhorst’ Deelen meer zichtbaar te maken. Over dit unieke project verschijnt tegen het einde van dit jaar een uitgebreid artikel op onze website waarin het landschap, ecologie en cultuurhistorie uitvoeriger worden besproken.